Prinses Europa

Bij nader inzien realiseerde ik me dat deze prinses meer was dan alleen een legende, ze was het bewijs dat het continent al bestond voordat het werd gevormd. En is het per slot van rekening niet de neiging van alle tijdperken om te geloven dat het onze het vruchtbaarst is, terwijl er al zoveel bestond voordat wij het uitvonden? Een jaar later is deze tentoonstelling, serieus in haar onderwerp en oneerbiedig in haar vorm, uitgekomen en we hebben ons allemaal afgevraagd hoe het komt dat een groot idee als Europa zo bekrompen wordt gezien door de Europese publieke opinie.

Het is een feit dat het positieve de media weinig interesseert. En vooral dat de ruimte voor nationaal beleid kleiner wordt. En dat ze daarom een zondebok nodig hebben. Dit is een pervers effect van de Unie. Als we het over Europa hebben, is het meestal om het in het middelpunt van onze nationale kleinzieligheid te plaatsen. Met deze tentoonstelling wil het Maison de l'Image Europa oproepen, niet in zijn meest glamoureuze licht, maar op basis van een mythe die drieduizend jaar oud is, om ons te laten zien dat het geopolitieke symbool van het continent al bestond vóór de oprichting van de Europese Unie.

Sommigen zullen het zien als een legende die verbonden is met Europese kunst. Anderen zullen het zien als een mythe die zijn betekenis vond in de vorming van het continent. Weer anderen zien in de ontvoering van Europa de bevestiging dat achter elke mythe een genetisch geheugen schuilgaat, een verborgen werkelijkheid. Maar één waarheid springt eruit: het geopolitieke symbool van het continent bestond al voor de oprichting van de Europese Unie. Een element dat moet worden toegevoegd aan het zeurende debat over een continent dat werd voorgesteld als een club kooplieden zonder onderlinge broederschap, afgezien van de economische, voordat de financiële crisis van de staten de horizon verduisterde.

Een interessant, zij het bijkomstig, aspect van deze legende werd ons lang geleden gebracht door Michel Tournier in zijn verhandeling over het forische dier (1). Hij schreef een van zijn mooiste pagina's over het paard, een dragend dier en dus forisch (dat geluk brengt) enerzijds, en over Sint Christoffel anderzijds, een forische heilige die het kind Christus droeg. Maar als het op forische dieren aankomt, gaat er niets boven Zeus, voor de zaak getransformeerd in een zwemmende Stier die zich klaarmaakt om te trouwen met een Oosterse prinses die haar naam zou geven aan het continent.

(1) De koning van Aulnes