Vandaag de dag vertegenwoordigt coworking een netwerk van 26.000 werkplekken en een gemeenschap van 2 miljoen medewerkers. De trend groeit gestaag. Waar komt deze nieuwe manier van werken vandaan? En waar gaat het naartoe?

In dit fascinerende fragment uit Work'n Roll, het toonaangevende gezamenlijke boek over de toekomst van werk en kantoren, ontdekt u hoe de werkplek is geëvolueerd van een individuele naar een collectieve ruimte, en wat het in de toekomst zou kunnen worden.

Wat is coworking?

1. Coworking is zowel een gedeelde ruimte als een manier van samenwerken, waarbij mensen die niet per se collega's zijn, maar wel samen kunnen werken aan individuele of gezamenlijke projecten, bij elkaar worden gebracht. 
2. Coworking spaces zijn plaatsen waar mensen intellectuele of materiële goederen produceren, maar ook waar ze collega's kunnen ontmoeten en kennis uitwisselen. Hun leden zijn meestal starters, zelfstandigen, micro- of kleine bedrijven of zelfs werknemers.
3. Coworking spaces delen een aantal kenmerken van andere structuren die eraan voorafgingen: middeleeuwse kloosters, renaissance kunstenaarsateliers, koffiehuizen in Stuart Engeland, kamers van koophandel, zakencentra, incubators en, meer recent, cybercafés. 
4. Coworking ontstond in het midden van de jaren 1990, maar kwam pas echt van de grond in de jaren 2010. Naar schatting zullen er in 2020 wereldwijd 26.000 coworkingcentra zijn, die 20 miljoen vierkante meter in beslag nemen.

De geboorte van het coworking-concept

De voorlopers van coworkingcentra, businesscentra, verschenen in de jaren 1960 in de Verenigde Staten. Net als (toekomstige) coworkingcentra bieden ze werkplekken te huur aan in gebouwen die door derden worden beheerd, meestal gemeubileerd, met algemene diensten - facility management.

Net als coworkingcentra bieden ze flexibele huurformules: je kunt op korte termijn extra kantoorruimte of een vergaderzaal huren, soms voor één of twee uur. Bedrijvencentra bevinden zich meestal in de zakenwijken van grote steden en in de buurt van transportfaciliteiten (vooral luchthavens en stations).

De overstap naar telewerken en het flexkantoor

Eenmaal bevrijd van de technische beperkingen die hen dwongen om naar kantoor te gaan, krijgen sommige werknemers de kans om hun taken thuis uit te voeren, af en toe of op regelmatige basis. In het begin waren het managers die van deze 'gunst' genoten, maar waar de bedrijfscultuur het toeliet, begon telewerken te bloeien. We beginnen te praten over WFH(Work From Home) en zelfs WFA(Work From Anywhere). Het is net zo makkelijk om te werken in een 'hot desking' omgeving als thuis, in een café, of waarom niet op het strand of in een openbare tuin, zolang je maar een goede internetverbinding hebt.

Tegelijkertijd ontwikkelen zich nieuwe gedeelde werkruimten die op derde plaatsen alle faciliteiten van een kantoor bieden: coworking spaces, business centers en hun verschillende varianten. In de jaren 2010 waren deze coworking spaces ook een van de eersten die een nieuwe trend in kantoorontwerp toepasten: het "flexkantoor". Dit is een werkruimte - meestal een open ruimte - gecombineerd met een flexibele, gemakkelijk herconfigureerbare ruimte, geschikt voor verschillende functies: privékantoren, vergaderzalen van verschillende grootte, telefooncellen, lobby's en loungeruimtes die zijn ingericht om mensen zowel te laten werken als ontmoeten en ontspannen.

Telewerken en het kantoorconcept

• Het wijdverbreide gebruik van telewerken zal de rol van het kantoor veranderen, dat meer een plek wordt voor ontmoeting, uitwisseling van ideeën en samenwerking, en minder een plek voor individueel werk. Het flexkantoor past in deze trend. 
• Grote tertiaire bedrijven en startende technologiebedrijven zijn het meest geneigd om telewerken in te voeren. Gemengde bedrijven (zowel primair of secundair als tertiair), KMO's en bedrijven met een sterke collectieve identiteit zijn waarschijnlijk minder geneigd dit te doen. 
• De integratie van nieuwe technologieën, waaronder virtuele realiteit en kunstmatige intelligentie, zal de ervaring van samenwerkend telewerken verbeteren en gemakkelijker te implementeren maken. 
• Gebouwen zelf zullen een technologische evolutie ondergaan die gericht is op duurzaamheid, digitalisering, gezondheid en veiligheid , dankzij de vooruitgang in nieuwe vastgoedtechnologieën die bekend staan als "proptechs". 
• Grootschalig telewerken zou op de langere termijn ook kunnen leiden tot veranderingen in huisvesting om goede werkomstandigheden thuis te garanderen. 
• Deze veranderingen in werkpatronen zouden op hun beurt moeten leiden tot veranderingen in de wetgeving om deze aan te passen aan de realiteit en behoeften van telewerken.

Kantoorontwikkelingen in de komende jaren

De ontwikkeling van kantoren in de komende decennia zal worden beïnvloed door vier grote trends, die we hier 'transities' noemen en die de toekomst van menselijke samenlevingen als geheel zullen bepalen:

• Ecologische overgang: de noodzaak om een duurzaam ontwikkelingsmodel te implementeren, en in het bijzonder de noodzaak om de opwarming van de aarde tegen te gaan, vereist een "ecologische rationalisering" van kantoren en werkpraktijken, in het bijzonder door het energieverbruik te verminderen. 
• Demografische overgang: de opkomst van generatie Z betekent de intrede in het beroepsleven van een nieuwe generatie werknemers, meer digitaal en waarschijnlijk meer begaan met ecologische, ethische en sociale doelen. Een generatie die de voorkeur geeft aan toegang of gebruik boven eigendom (samenwonen, autodelen, coworking, enz.).    
• Technologische transitie: de NBIC-revolutie (nanotechnologie, biotechnologie, informatica en cognitie) maakt de weg vrij voor de integratie van nieuwe technologieën in het kantoor, waaronder augmented reality, het internet der dingen en kunstmatige intelligentie. De aard van werk zelf zou kunnen veranderen, ook al lijkt de uiteindelijke 'verdwijning' ervan onwaarschijnlijk.
• Sociale overgang: de covid-19-epidemie heeft bepaalde sociaal-professionele ongelijkheden aan het licht gebracht, die door nieuwe gezondheids- of milieucrisissen zouden kunnen verergeren. Sociale instabiliteit vormt een risico voor bedrijven, terwijl diversiteit een kans lijkt die moet worden aangegrepen.